Tín dụng là gì? Phân loại các hình thức tín dụng phổ biến A-Z

26/06/2023

Bạn muốn được hỗ trợ tài chính nên tìm đến các đơn vị hỗ trợ tín dụng? Tuy nhiên, thực tế, tín dụng là gì? Ngân hàng và các tổ chức tín dụng đã và đang cung cấp các hình thức tín dụng nào? Hãy cùng VPBank khám phá chi tiết qua các nội dung sau!

1. Tín dụng là gì?

Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu sang người sử dụng và sau một thời gian nhất định sẽ quay trở lại người sở hữu với một lượng giá trị lớn hơn ban đầu.

Tín dụng là gì? Thực chất đây là chuyển nhượng giá trị tạm thời giữa các chủ thể trong nền kinh tế

Theo nghĩa hiểu thông thường, tín dụng thường gắn liền với đồng vốn vay. Tuy nhiên, thực tế, các tổ chức tín dụng uy tín như ngân hàng còn “cho vay”, bao thanh toán, bảo lãnh, cho thuê tài chính, thuê mua tài chính... Điển hình nhất của hoạt động “vay mượn” uy tín này là phát hành LC (Letter of Credit) trong các hoạt động tài trợ ngoại thương. Chỉ có ngân hàng mới thực hiện phát hành thư tín dụng, dựa trên uy tín của mình để đảm bảo khả năng thanh toán cho người mua.

Như bạn thấy, nếu chỉ cần hỗ trợ tài chính, người cho vay có thể là ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty tài chính, cá nhân. Còn với các nghiệp vụ tín dụng liên quan đến uy tín như tài trợ xuất nhập khẩu, ngân hàng thường là lựa chọn đầu tiên và duy nhất.

2. Nguyên tắc vay vốn

Ngân hàng là một tổ chức cho vay uy tín và lãi suất tốt nhất thị trường, dù ở bất cứ thời điểm nào. Chính vì vậy, họ chỉ tài trợ vốn khi người vay đảm bảo 2 nguyên tắc sau:

Đảm bảo sử dụng vốn vay đúng mục đích. Người vay không được phép sử dụng vốn vay sai mục đích, đặc biệt là các trường hợp vi phạm pháp luật. Điều này gây nên rủi ro không thể thu hồi vốn. Chính vì vậy, ngân hàng sẽ giám sát chặt chẽ quá trình sử dụng tiền vay.
Hoàn trả đầy đủ gốc và lãi đúng thời hạn đã cam kết: Hợp đồng tín dụng đã quy định rõ ràng thời điểm cần thanh toán kèm số tiền cụ thể. Theo đó, người vay có nghĩa vụ thực hiện đúng và đủ các điều khoản trong hợp đồng. Trường hợp sai sót, ngân hàng sẽ ghi nhận thông tin lên hệ thống. Qua đó, điều này sẽ tác động đến chính sách tín dụng sau này của khách hàng.

Kết thúc kỳ hạn vay, bạn cần thanh toán đầy đủ gốc và lãi như cam kết

Tuân thủ 2 nguyên tắc này, bạn sẽ nhận được khoản tín dụng tối đa với lãi suất tốt nhất có thể.

3. Điều kiện cấp tín dụng là gì?

Khi cấp tín dụng cho khách hàng, ngân hàng và các tổ chức tín dụng căn cứ vào các điều kiện sau:

Người vay đủ tư cách pháp lý: Ngân hàng không hỗ trợ tín dụng với các tổ chức, cá nhân không đảm bảo tư cách pháp lý: công ty không hoạt động bình thường, người không có đủ năng lực hành vi dân sự, người chưa đủ 18 tuổi…
Vốn vay được sử dụng hợp pháp: Ngân hàng không cho vay để đầu tư, kinh doanh các ngành nghề không được nhà nước cho phép: buôn lậu, mại dâm, sòng bạc (không có giấy phép kinh doanh),...
Người vay có năng lực tài chính đủ để đảm bảo chi trả tiền vay đúng hạn cam kết: Điều này để đảm bảo khả năng thanh toán khoản vay.
Có phương án sử dụng vốn khả thi và hiệu quả: Phương án vay vốn và trả nợ thể hiện tầm nhìn và sự nghiêm túc đầu tư của người vay. Một phương án chi tiết, chính xác giúp ngân hàng đánh giá khoản vay tốt hơn và ra quyết định đúng đắn hơn.
Thực hiện đảm bảo tiền vay theo quy định: Người vay cần thực hiện đảm bảo khoản vay bằng tài sản hoặc bảo hiểm có giá trị tối thiểu tương đương với giá trị khoản vay. Giá trị tài sản càng lớn so với khoản vay càng thể hiện thiện chí và sự nghiêm túc đối với ngân hàng.

Nhà và xe là những tài sản có giá trị lớn thường dùng để đảm bảo tiền vay

4. Hồ sơ cấp tín dụng

Theo các điều kiện này, người vay sẽ chuẩn bị các giấy tờ tương ứng để chứng minh. Một số giấy tờ cơ bản bao gồm:

Giấy chứng minh nhân thân: Chứng minh thư, hộ chiếu, thẻ căn cước công dân, sổ hộ khẩu,... còn hiệu lực pháp lý.
Giấy đăng ký kinh doanh dành cho công ty hoặc hộ kinh doanh cá thể.
Hồ sơ chứng minh thu nhập: Cá nhân cần có sao kê lương, hợp đồng lao động, bảo hiểm,... Doanh nghiệp cần có báo cáo tài chính, sao kê tài khoản doanh nghiệp, hóa đơn mua bán hàng hóa/ dịch vụ...
Phương án vay vốn chi tiết
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc tài sản thế chấp đảm bảo: cà vẹt xe ô tô, ô tô, xe cộ, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và các tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ/ sổ hồng),...

Hãy hoàn tất hồ sơ vay vốn để nhận tín dụng!

5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định xét tín dụng

Ảnh hưởng đến chính sách và quyết định tín dụng của mỗi khoản vay, ngân hàng căn cứ vào những yếu tố sau:

Thông tin thị trường: Tình hình cung cầu và giai đoạn phát triển của ngành nghề mà khách hàng đang kinh doanh được ngân hàng đặc biệt quan tâm. Nếu lĩnh vực đó không phù hợp sẽ không được giải ngân.
Chính sách tín dụng của ngân hàng nhà nước: Để phục vụ chính sách kinh tế vĩ mô, Chính phủ thường đưa ra chính sách điều tiết và đưa ra mục tiêu để các Bộ ngành thực hiện, trong đó có ngân hàng nhà nước. Ngân hàng nhà nước Việt Nam sẽ đưa ra các chính sách về lãi suất, lượng cung tiền để điều tiết chính sách tiền tệ. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến tình hình tín dụng.
Chính sách và nguồn vốn của ngân hàng: Mỗi ngân hàng thương mại có một chính sách hỗ trợ riêng dành cho khách hàng mục tiêu. Qua đó, bạn sẽ được hỗ trợ tốt hơn nếu vay vốn để đầu tư vào ngành nghề được lựa chọn. Một số chính sách hỗ trợ: lãi suất, thời gian ân hạn, hạn mức tín dụng,...
Kết quả thẩm định tín dụng: Đây là yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến quyết định cho vay. Ngân hàng không thể phê duyệt khoản vay nếu bạn đang mắc phải 1 trong những vấn đề sau: nợ xấu, hồ sơ không trung thực hoặc thiếu, không có thiện chí trả nợ,...

Kết quả thẩm định tín dụng tác động đến khả năng vay tiền

Bạn có thể chủ động kiểm tra và theo dõi những điều này qua các kênh thông tin chính thống của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại hoặc hỏi trực tiếp nhân viên tín dụng.

6. Phân loại các hình thức tín dụng hiện nay

Hiện nay, hệ thống ngân hàng và các tổ chức tín dụng đang triển khai nhiều sản phẩm cho vay. Theo đó, dịch vụ này được chia làm các hình thức sau:

6.1 Theo yêu cầu tài sản đảm bảo

Vay tín chấp là hình thức tín dụng trong đó người vay không cần thế chấp bất kỳ tài sản đảm bảo nào.
Vay thế chấp là hình thức tín dụng trong đó người vay cần dùng tài sản hoặc giấy tờ có giá trị để đảm bảo thanh toán khoản vay. Tài sản thường dùng bao gồm: nhà, đất, xe cộ, hàng hóa,... Giấy tờ có giá thường dùng bao gồm: giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và các tài sản gắn liền với đất, giấy đăng ký xe ô tô, giấy đăng ký xe máy, sổ tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu, bộ hồ sơ hàng hóa xuất nhập khẩu…

6.2 Theo mục đích vay

Vay tiêu dùng là các khoản vay hướng đến bù đắp tài chính phục vụ cho những hoạt động chi tiêu cuộc sống hàng ngày: mua sắm đồ đạc, khám chữa bệnh, làm đẹp, du lịch, mua sắm hàng hóa/ dịch vụ cho gia đình,...
Vay sản xuất kinh doanh là các khoản vay nhằm phục vụ mọi nhu cầu vốn lưu động cho doanh nghiệp: mua sắm trang thiết bị, hàng hóa, dịch vụ, trả lương công nhân viên, nộp thuế,...
Vay mua nhà đất là khoản vay nhằm đáp ứng nhu cầu mua sắm nhà cửa, đất đai,... để ở hoặc kinh doanh. Người vay có thể dùng chính nhà đất sẽ mua làm tài sản đảm bảo.
Vay mua ô tô là khoản vay nhằm đáp ứng nhu cầu mua sắm ô tô để sử dụng đi lại, cho thuê hoặc kinh doanh (mua đi - bán lại). Người vay cũng có thể dùng chiếc xe sẽ mua làm tài sản thế chấp.

Vay mua ô tô được nhiều người lựa chọn để có cơ hội sở hữu chiếc xe mơ ước

6.3 Theo kỳ hạn

Tín dụng ngắn hạn là các khoản cho vay có thời hạn vay dưới 1 năm (12 tháng).
Tín dụng dài hạn là các khoản vay có thời hạn từ 1 đến dưới 5 năm (tương đương 12 - 59 tháng).
Tín dụng trung hạn là các khoản vay có thời hạn từ 5 năm (60 tháng) trở lên.

6.4 Theo cách thức đăng ký

Vay online qua app là hình thức tín dụng mà người vay có thể đăng ký, hoàn tất hồ sơ, xác minh thông tin qua ứng dụng chuyên biệt trên điện thoại thông minh. Người vay sẽ nhận giải ngân qua tài khoản ngân hàng đã đăng ký hoặc tiền mặt.
Vay trực tiếp là hình thức tín dụng trong đó người vay đến trực tiếp phòng giao dịch, chi nhánh để đăng ký, hoàn thiện hồ sơ vay. Bạn có thể lựa chọn phương thức nhận tiền giải ngân theo nhu cầu của mình.
Vay qua thẻ (thẻ tín dụng) là hình thức tín dụng trong đó người vay được cấp một hạn mức cho vay qua tài khoản gắn liền với thẻ. Khi chi tiêu, hạn mức này sẽ giảm dần xuống, số tiền nợ tăng lên tương ứng với giá trị các khoản chi tiêu đã dùng. Khách hàng cần thanh toán vào tháng tiếp theo toàn bộ nợ gốc và lãi phát sinh theo quy định ngân hàng.

Thẻ tín dụng giúp người sở hữu chi tiêu thuận tiện và thoải mái với hạn mức cấp sẵn

6.5 Theo mức độ tính lãi suất cho vay

Tín dụng đen là hình thức tín dụng thường được các cá nhân hoặc tổ chức không chính thống áp dụng mức lãi suất cao, thường cao hơn tối thiểu 150% lãi suất trần cho vay được công bố bởi Ngân hàng Nhà nước. Hình thức này thường có thông tin hợp đồng không minh bạch, phương thức đòi nợ gây khó chịu cho người vay.
Tín dụng trắng là hình thức tín dụng thường được áp dụng bởi các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, công ty tài chính,... dưới sự kiểm soát của Ngân hàng Nhà nước. Theo đó, các thông tin khoản vay minh bạch, đảm bảo tối đa quyền lợi và nghĩa vụ các bên, lãi suất cho vay được điều tiết tùy từng thời kỳ theo quy định của Ngân hàng Trung ương.

7. Vai trò của tín dụng

Tín dụng đang triển khai rất nhiều các sản phẩm phẩm đa dạng, đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của cả nền kinh tế. Điều này thể hiện ở các vai trò cụ thể sau:

Thúc đẩy phân bổ nguồn vốn: Trong nền kinh tế luôn tồn tại những người có nguồn vốn dư thừa và người thiếu vốn. Lúc này quá trình huy động vốn và tín dụng kết hợp nhịp nhàng giúp tập trung nguồn vốn dư thừa và chuyển đến những nơi cần vốn.
Thúc đẩy sản xuất - tái sản xuất, điều tiết kinh tế vĩ mô: Quá trình vận hành và phát triển nền kinh tế luôn gắn liền với sản xuất tạo ra giá trị thặng dư và tái sản xuất. Để quá trình này diễn ra tốt nhất, tín dụng đang tham gia thẳng vào các khâu sản xuất và tái sản xuất, giúp các bước trở nên nhanh chóng hơn.
Góp phần thực hiện các chính sách kinh tế xã hội: Mỗi năm, mỗi thời kỳ, mỗi Chính phủ lại có chính sách phát triển kinh tế - xã hội riêng đi kèm với các mục tiêu cụ thể. Để hoàn thành, các chính sách kinh tế, Ngân hàng nhà nước có nhiệm vụ điều tiết hệ thống ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng thông qua chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách tín dụng. Tiếp đó, các tổ chức này lại thực hiện tác động đến doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu vốn (gửi - vay). Từ đó, mọi chủ thể trong nền kinh tế đều chịu tác động của cơ chế đặt ra bởi Ngân hàng Nhà nước.
Tiết kiệm chi phí lưu thông xã hội: Nếu không có tín dụng của các định chế tài chính, ngân hàng, công ty tài chính, tổ chức tín dụng,..., người vay phải tìm đến từng người có tiền nhàn rỗi để thuyết phục cho vay rất tốn thời gian, công sức mà chưa chắc thành công. Thay vào đó, họ đến trực tiếp các địa chỉ này và tiết kiệm được chi phí khi đến thẳng để vay.