Với vai trò cung cấp các dịch vụ tài chính và tài trợ cho cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức, ngân hàng thương mại đóng góp quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế. Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi ngân hàng thương mại là gì và những đặc điểm nổi bật của nó là gì? Hãy tiếp tục đọc bài viết này để khám phá nhiều hơn về thuật ngữ này.
Một ngân hàng thương mại là một tổ chức tài chính hoạt động với mục tiêu tạo lợi nhuận từ các hoạt động giao dịch tiền tệ. Các ngân hàng thương mại chủ yếu dựa vào tiền gửi thường xuyên từ khách hàng để cung cấp các dịch vụ tài chính như cấp tín dụng, chiết khấu và thanh toán. Với tư cách là doanh nghiệp thương mại, các ngân hàng thương mại thực hiện các hoạt động kinh doanh dựa trên quy tắc kinh tế và hướng đến mục tiêu tạo lợi nhuận.
Các ngân hàng thương mại được quy định bởi pháp luật và được phép thực hiện nhiều loại hình kinh doanh ngân hàng. Chẳng hạn, họ có thể nhận tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn từ khách hàng. Họ cũng có thể thực hiện nghiệp vụ chiết khấu, trong đó họ mua các tài sản giấy như hóa đơn, sổ nợ hoặc giấy chứng nhận và trả cho người bán với mức giá giảm. Ngoài ra, các ngân hàng thương mại cung cấp các dịch vụ thanh toán để hỗ trợ việc chuyển tiền và thanh toán hóa đơn cho khách hàng. Để huy động vốn, họ có thể phát hành chứng chỉ nhận nợ nhằm thu hút các nhà đầu tư.
Ngân hàng thương mại là gì?
Ngân hàng thương mại có những đặc điểm nổi bật sau:
Ngân hàng thương mại là một định chế tài chính trung gian.
Ngân hàng thương mại hoạt động đa dạng và tổng hợp nhiều nghiệp vụ và dịch vụ.
Ngân hàng thương mại thu hút nguồn vốn chủ yếu thông qua huy động tiền gửi, phát hành kỳ phiếu và trái phiếu. Sau đó, nguồn vốn này được sử dụng để cung cấp cho vay trong hoạt động sản xuất kinh doanh và cho vay tiêu dùng. Ngoài ra, ngân hàng thương mại còn cung cấp các dịch vụ khác như thanh toán, chuyển tiền, bảo lãnh và ủy thác.
Hệ thống ngân hàng thương mại có thể tạo ra lượng tiền tệ thông qua hoạt động cho vay và thanh toán. Điều này làm cho ngân hàng thương mại trở thành một phần quan trọng của khối cung tiền tệ trong nền kinh tế và có ảnh hưởng lớn đến chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương.
Tổng tài sản của ngân hàng thương mại thường là khối lượng tài sản lớn nhất trong toàn bộ hệ thống ngân hàng thương mại.
Bản chất của ngân hàng thương mại được thể hiện qua những điểm sau đây:
Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp và đơn vị kinh tế. Khi nói về ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp và đơn vị kinh tế, có nghĩa là ngân hàng thương mại hoạt động trong một ngành kinh tế cụ thể và có tổ chức bộ máy như một doanh nghiệp. Ngân hàng thương mại có quan hệ tương đương với các doanh nghiệp khác trong môi trường kinh tế.
Hoạt động của ngân hàng thương mại là hoạt động kinh doanh. Để thực hiện hoạt động kinh doanh, ngân hàng thương mại cần có vốn riêng và tự chủ về tài chính. Mục tiêu tài chính cuối cùng của hoạt động kinh doanh là tạo ra lợi nhuận, và hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại không nằm ngoài xu hướng đó. Tuy nhiên, việc tìm kiếm lợi nhuận phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật nhà nước.
Hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại liên quan đến tiền tệ và dịch vụ ngân hàng. Đây là lĩnh vực "đặc biệt" vì nó liên quan trực tiếp đến mọi ngành nghề và mặt của đời sống kinh tế-xã hội. Lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng là một lĩnh vực "nhạy cảm", yêu cầu sự thận trọng và khéo léo trong quản lý hoạt động ngân hàng để tránh gây thiệt hại cho xã hội. Hoạt động này của ngân hàng thương mại đóng góp quan trọng trong cung cấp một lượng vốn tín dụng đáng kể cho nền kinh tế-xã hội.
Ngân hàng thương mại có vai trò quan trọng trong nền kinh tế
Tổng thể, ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp và đơn vị kinh tế có hoạt động kinh doanh chủ yếu liên quan đến tiền tệ và dịch vụ ngân hàng. Với mục tiêu tạo ra lợi nhuận, ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và đóng góp cho sự phát triển của xã hội.
Ngân hàng thương mại đóng vai trò trung gian giữa những người có nhu cầu vốn và những người có dư thừa vốn. Bằng cách hình thành quỹ và cung cấp khoản vay, ngân hàng thương mại giúp phân phối vốn vào nền kinh tế bằng cách tận dụng các nguồn vốn tạm thời không sử dụng của các nhà đầu tư. Với chức năng trung gian tín dụng, ngân hàng thương mại tạo ra lợi ích cho tất cả các bên tham gia và đồng thời thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.
Trung gian thanh toán
Chức năng thanh toán có ý nghĩa quan trọng đối với xã hội. Ngân hàng thương mại thực hiện chức năng này bằng cách thực hiện các giao dịch thanh toán theo yêu cầu của khách hàng và tuân thủ theo pháp luật. Nhờ chức năng thanh toán của ngân hàng, mọi người tiết kiệm được thời gian và chi phí trong xã hội hiện đại so với quá khứ. Chức năng này giúp thúc đẩy quá trình kinh doanh, lưu thông hàng hóa và gia tăng tốc độ vận chuyển vốn.
Chức năng tạo tiền
Chức năng tạo tiền phản ánh bản chất của ngân hàng thương mại, với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận. Mỗi hoạt động kinh doanh trong hệ thống ngân hàng mang đặc điểm riêng và đồng thời đóng góp vào chức năng tạo tiền của ngân hàng và nền kinh tế. Khả năng tạo tiền của ngân hàng thương mại đáp ứng yêu cầu thanh toán và chi trả của xã hội. Điều này góp phần tăng cường lượng tiền tệ phục vụ nhu cầu luân chuyển và phát triển kinh tế.
Dựa vào hình thức sở hữu
1. Ngân hàng thương mại Quốc doanh (State-owned Commercial bank)
Ngân hàng thương mại Quốc doanh là ngân hàng được thành lập bằng 100% vốn ngân sách nhà nước. Trong tình hình hiện nay, các ngân hàng thương mại Quốc doanh Việt Nam đã và đang thực hiện việc phát hành trái phiếu để huy động vốn và phù hợp với xu thế hội nhập tài chính trên thế giới. Đồng thời, họ cũng tiến hành cổ phần hóa nhằm nâng cao sức cạnh tranh với các ngân hàng cổ phần và các chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
2. Ngân hàng liên doanh (Joint Venture Commercial bank)
Ngân hàng liên doanh là ngân hàng được thành lập bởi ngân hàng thương mại nước ngoài và ngân hàng thương mại trong nước thông qua việc góp vốn liên doanh. Tất cả các hoạt động của ngân hàng liên doanh phải tuân thủ theo pháp luật Việt Nam.
3. Ngân hàng thương mại cổ phần (Joint Stock Commercial bank)
Ngân hàng thương mại cổ phần là ngân hàng thương mại được tổ chức theo hình thức công ty cổ phần. Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cổ đông cá nhân hoặc pháp nhân chỉ được sở hữu một số cổ phần nhất định.
4. Chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Branch of Foreign Bank)
Chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập tại nước ngoài và theo pháp luật của nước ngoài. Ngân hàng này được phép mở chi nhánh tại Việt Nam, nhưng phải hoạt động dưới sự giám sát của pháp luật Việt Nam.
5. Ngân hàng thương mại 100% vốn nước ngoài (Wholly Foreign-owned Commercial bank)
Ngân hàng thương mại 100% vốn nước ngoài là ngân hàng thương mại thành lập tại Việt Nam, nhưng 100% vốn điều lệ của nó thuộc sở hữu nước ngoài. Trong đó, ít nhất phải có một ngân hàng nước ngoài sở hữu hơn 50% vốn điều lệ (ngân hàng mẹ). Ngân hàng thương mại 100% vốn nước ngoài có thể được thành lập dưới hình thức công ty TNHH một thành viên hoặc từ hai thành viên trở lên. Điều kiện để thành lập là pháp nhân Việt Nam và có trụ sở chính tại Việt Nam.
Dựa vào chiến lược kinh doanh
- Ngân hàng bán buôn (Wholesale bank): Tập trung vào cung cấp các dịch vụ tài chính cho các tổ chức, doanh nghiệp lớn và các ngân hàng khác.
- Ngân hàng bán lẻ (Retail bank): Tập trung vào cung cấp các dịch vụ tài chính cho cá nhân và hộ gia đình, bao gồm tiết kiệm, vay mượn, thẻ tín dụng và các dịch vụ thanh toán khác.
Dựa vào tính chất hoạt động
- Ngân hàng kinh doanh tổng hợp: Cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính, bao gồm tiết kiệm, vay mượn, thanh toán, quyết toán và các dịch vụ khác cho cả cá nhân và tổ chức.
- Ngân hàng chuyên doanh: Tập trung vào một lĩnh vực kinh doanh cụ thể như ngân hàng thương mại nông nghiệp, ngân hàng thương mại công nghiệp, ngân hàng thương mại dịch vụ và nhiều lĩnh vực khác.
Có thể bạn quan tâm:
Lãi suất điều hành là gì? Những điều cần biết về lãi suất điều hành
Vay tiêu dùng là gì? Sản phẩm vay tiêu dùng theo lương VPBank
Bài viết trên đã đem đến cho bạn những điều bổ ích về “ngân hàng thương mại là gì và đặc điểm của ngân hàng thương mại”. Hy vọng bạn đã tích lũy được những kiến thức cần thiết khi tham gia vào thị trường kinh tế đầy phức tạp và mới mẻ. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của VPBank để cập nhật nhanh chóng các sản phẩm vay hấp dẫn nhé!
(Thông tin trong bài viết được tham khảo từ luatminhkhue.vn và thuvienphapluat.vn)
Ngành tài chính, ngân hàng đã và đang trong quá trình phát triển nhanh chóng. Cùng điểm qua top 10 ngân hàng tốt nhất Việt Nam trong năm 2024.
